In april had ik het genoegen om een bijzonder land te bezoeken samen met Alexander Scheek. Wij zijn allebei heel erg geïnteresseerd in innoveren en digitaliseren. En Estland intrigeerde ons allebei al heel lang. Dus hadden we maar besloten om de stoute schoenen aan te trekken en daar een keer een bezoek aan te brengen. Gewoon om te zien wat we kunnen leren van het meest digitale land ter wereld. En wat hebben we veel gezien en meegemaakt!
Er is zoveel te vertellen over hoe de (infra)structuur van de digitale netwerken is aangelegd in Estland. Hoe gaan de Esten om met deze golf van digitalisering? Wat is allemaal wel en niet mogelijk om te doen op digitaal gebied? Daar kunnen we misschien wel een keer een boek over schrijven. Maar voor nu vonden wij het leuk om een top 10 te maken van praktische tips waar gemeenten wat aan hebben. Bij deze dus. Doe er je voordeel mee.
-
Het gaat om visie en leiderschap en niet om de technologie
Eén van de meest gemaakte fouten is dat we de oplossingen verwachten van de techneuten. De techniek kan veel. Bijna alles. De meest ontbrekende schakel in het innoveren en digitaliseren is het hebben van visie, leiderschap en een heldere ambitie.
-
Evolutie door kleine revoluties
Je kan de wereld niet in een keer verbeteren. Maar niets doen verbetert ook helemaal niets. Het is vaak effectiever om met (ridicuul) kleine revolutionaire initiatieven te beginnen om van daaruit een evolutie te ontketenen.
-
Innovatie komt vaak van buitenaf
Gooi je luiken open en zie wat er allemaal al bedacht is. Veel organisaties steken veel tijd, geld en moeite in het maken van iets wat al lang bedacht is. Maak verbinding met de buitenwereld. Wees nieuwsgierig. Laat je inspireren. Zo kom je snel tot de meest briljante innovaties.
-
‘Sence of urgency’ is nodig om met iets nieuws te starten
Waarom innovatie vaak niet op gang komt, is omdat veel organisaties geen urgentie voelen om te innoveren. In de commerciële wereld is er meer marktdruk en worden bedrijven – of ze dat nou wel of niet willen – gedwongen om te innoveren om te kunnen overleven.
-
Vertrouwen begint bij transparantie
Zeker in het geval van digitalisering is transparantie doorslaggevend. Hoe werkt het allemaal? Wie heeft toegang tot welke data? Hoe kan de burger (klant) eigenaar zijn van zijn data en daar de regie voeren binnen de wettelijk gestelde kaders?
-
Decentrale dataopslag is altijd veiliger
Estland heeft gekozen voor een decentrale dataopslag. Voor hen is het heel simpel. De veiligheid van hun databenadering en dataopslag dient aan de maximale maatregelen te voldoen. De Esten zien Rusland – dat letterlijk in hun achtertuin ligt – als de natuurlijke vijand die meer dan één keer heeft geprobeerd te hacken in hun netwerk.
-
CIA – confidentiality, integrity, and availability of data
Ontegenzeggelijk zijn de vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid van de data randvoorwaarden om heel digitaal te kunnen werken. Zorg dus dat je data op orde is!
-
Je bent er nooit klaar voor, maar je begint gewoon met doen
De Esten waren zich er wel van bewust dat niet iedereen binnen het land er klaar voor was om deze grote digitale stap te nemen. Maar ze hebben het gedaan en ervoor gezorgd dat ze stap voor stap iedereen mee hebben genomen in het traject. Of zoals onze gastheer ter plekke al zei: you cannot make an omelet if you don’t break a few eggs.
-
De organisatiecultuur van doen en experimenteren
Om te starten met innoveren en digitaliseren heb je een passende organisatiecultuur nodig. Mensen die begrijpen waarom het nodig is en er ook naar handelen. Je hebt een ‘cultuur van doeners’ nodig met ruimte om te experimenteren met verantwoorde risico’s.
-
Er gaan zoveel deuren open als je maar aan de bel trekt
Deze laatste is onze eigen ervaring die we graag met jullie delen. Natuurlijk hadden wij voorafgaand aan onze reis naar Estland contacten gelegd met diverse instanties en organisaties en een programma gemaakt. Maar niet alles wat we wilden zien hebben we op voorhand kunnen regelen. Dus eenmaal daar zijn we gewoon op een aantal bedrijven afgestapt zonder afspraak. Zoals bijvoorbeeld bij Skype. We hebben ons iedere keer verbaasd hoe leuk mensen het vinden om hun verhalen en kennis met je te delen als je daar gewoon netjes naar vraagt. Onze tip is dan ook: als je wil dat er deuren voor je opengaan, overweeg dan om gewoon aan de bel te trekken!