Effectief werken en samenwerken wordt vooral bepaald door de mate waarin je jezelf in de hand hebt. Tot 10 tellen is de belangrijkste vaardigheid waarover je kunt beschikken. Direct gevolgd door het bewust kiezen van je respons.
Weten, willen, kunnen
Bij zelfsturing gaat het niet alleen om zorgen dat je (als team) de juiste afspraken maakt en vervolgens de juiste dingen op de juiste doet. Je mentale, cognitieve vaardigheden zijn nodig om te WETEN naar welk doel of welke resultaten je toe werkt en wat daarvoor moet gebeuren. Vervolgens is er motivatie nodig om aan de slag te gaan: het WILLEN. Vaak zijn er daarnaast praktische vaardigheden nodig om iets te KUNNEN.
In een wereld zonder andere mensen met verschillende ideeën, drijfveren, overtuigingen, motivaties en communicatiestijlen, zou het model voor effectief werken en samenwerken daarmee compleet zijn. Al werkende kom je echter allerlei gelijkgestemden tegen, die anders te werk gaan of zich op een voor jou lastige manier uitdrukken.
Veiligheid in het geding
Spanning tussen collega’s kan voor je het weet flink oplopen. Er ontstaan wat irritaties, er valt iemand uit, een ander trekt zich terug. Het gevoel van veiligheid en vertrouwen komt in het geding. Mensen ervaren werkdruk of krijgen ook stressklachten. Zo kan het zijn dat terwijl iedereen hart voor het bedrijf heeft en zich 100% voor zijn werk wil inzetten, er toch een situatie ontstaat waarin het minder goed werkbaar is en zowel het functioneren als het welbevinden van mensen ernstig in het gedrang komt.
Conflicten
Als je kijkt naar hoe veel mensen onderling verschillen, zou je zeggen dat conflicten bijna niet te vermijden zijn. Onze persoonlijkheid is als een vingerafdruk: er is op de hele wereld werkelijk niemand anders die precies zo in elkaar steekt als jij. Als je met deze gedachte in je achterhoofd om je heen kijkt, valt het aantal conflicten op de werkvloer je waarschijnlijk alles mee.
Hoe dit mogelijk is? Mensen passen zich in het sociale verkeer over het algemeen automatisch aan. Of het nu is in relatie tot kinderen, tot de buurvrouw of tot collega’s, in elke context spreek je een ander deel van jezelf aan. Dit gaat voor het grootste deel onbewust. Je hoeft er niet bij stil te staan dat de manier waarop je grenzen stelt aan het aantal snoepjes wat je kind krijgt, niet met warmte zou worden ontvangen als je de buurvrouw zou vermanen bij haar derde stukje taart.
Gedrag framen
Je gedrag en communicatie worden dus ‘geframed’ door de sociale context waar je je in bevindt. Op het werk zijn de omgangsvormen over het algemeen iets afstandelijker en met wat meer omzichtigheid omkleed dan thuis. Wat sterk overeenkomt met ‘thuis’ is de tijd die je in direct contact met elkaar doorbrengt.
Grens vervaagt
Collega’s zijn vaak de mensen die je over een week genomen het meest ziet. Beste begrijpelijk toch, dat je dan ook eens lik op stuk geeft als je al zo vaak hebt gezegd – of had je het alleen maar gedacht? – dat de maat nu echt vol is. Waar de grens tussen beide werelden vervaagt, worden feiten uit hun zakelijke verband getrokken en gaan mensen elkaar op een persoonlijke manier te lijf om hun gelijk te halen.
Diep ademhalen
Hoe dit nu te voorkomen? Hierbij denk ik graag terug aan wat mijn moeder mij als kind al op het hart drukte als ik ergens van overstuur was”
“Eerst diep inademen en tot 10 tellen”
Je automatische reactie even opschorten geeft je lichaam de gelegenheid om tot rust te komen en je geest om de meerdere mogelijkheden te overwegen en kiezen voor een respons in functie van waar je op uit bent. Het zijn namelijk niet alleen de doelen die je hebt te halen die belangrijk zijn, goede relaties met de mensen om je heen zijn dat op zijn minst óók.