Iedereen heeft recht op een thuis, maar voor velen in Nederland is een eigen woning onbereikbaar. Zeker voor mensen met een kleine portemonnee, starters en mensen die zorg nodig hebben. Tijdens het laatste ledenevent spraken we over oplossingen en verantwoordelijkheden.
Over de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat iedereen in 2030 een thuis heeft, spraken op 13 oktober 2022 vertegenwoordigers van gemeenten, woningcorporaties, onderzoeksinstituten en belangenorganisaties met elkaar in het Krachtstation in Utrecht.
Oorzaak
Vergrijzing, immigratie en bevolkingsgroei zijn enkele redenen waarom veel mensen er niet in slagen een betaalbare eigen woning te vinden, aldus dagvoorzitter Fadime Örgü. Bij iemand die geen eigen huis kan vinden kunnen de problemen zich opstapelen. Hinderpalen om de woningnood op te lossen bestaan onder meer uit bureaucratie, vaste patronen bij corporaties en strikte bestemmingsplannen.
Steeds minder sociale huurwoningen
‘We zijn in Nederland goed in stedenbouw en volkshuisvesting. Hoe kunnen we dan toch een crisis in de volkshuisvesting hebben?’, vraagt hoogleraar Housing Institutions & Governance Marja Elsinga (TU Delft) de aanwezigen. Ooit leek het woningdossier afgerond. Nu blijkt dat het toch niet goed geregeld is. Het huidige kabinet heeft gelukkig weer een ambitieuze minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.
Uit Europese statistieken blijkt dat vooral mensen in Oost-Europa een eigen woning hebben, vervolgt Elsinga. Juist hun lage inkomen en gebrek aan pensioenvoorzieningen maken dat mensen daar zelf een eigen huis willen hebben. De rijkste landen in Europa hebben de grootste huursector. Nu de inkomenskloof toeneemt, groeit ook de kloof tussen eigenwoningbezit en huurhuizen. De rijkste landen, inclusief Nederland, slagen er het minst in het eigenwoningbezit te stimuleren.
Ontwikkeling sociale huursector
Het eigenhuizenbezit leidde vóór de Tweede Wereldoorlog vaak tot verkrotting. Veel eigenaren hadden geen geld voor onderhoud. Huizen hadden onvoldoende kwaliteit en een ongezond leefklimaat. In de jaren vijftig was het beleid gericht op versterking van de sociale huursector. Huizen moesten over de generaties heen beschikbaar, goed en betaalbaar zijn, vond de overheid.
Vanaf begin jaren negentig kregen commerciële beleggers meer ruimte in Nederland. De particuliere huursector is voor hen interessant. De commerciële huursector is de afgelopen decennia fors gegroeid. Op dit moment is bijna één op de drie huurwoningen een commerciële huurwoning. Corporaties kregen in afgelopen decennia juist minder middelen. De sociale huursector in Nederland is daardoor gekrompen van 50% tot 29% van de totale woningvoorraad in 2022.
Verslag
Het complete verslag van het ledenevent en een samenvatting van de bijdragen en conclusies is voor leden van GemeentenNL beschikbaar in de kennisbank.