Is het hebben van een thuis een mensenrecht? Een dak boven je hoofd, daar heeft iedere Nederlander recht op. Maar een thuis… dat is veel meer dan dat. Een thuis is je basis. Het fundament voor een goed leven. Ook dat is je recht als mens, vinden we bij GemeentenNL. Toch staat het niet in onze Grondwet. Dan maar geen mensenrecht? We legden contact met mensenrechtenorganisaties om een antwoord te krijgen.
Grondwet
Artikel 22 lid 2 van onze Grondwet zegt: ‘Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid.’ In die vrijblijvendheid opereren we tegenwoordig. De Minister en eigenlijk het hele land vindt dat we meer woningen nodig hebben, maar wat onderbelicht blijft is het recht op een thuis. Het staat niet in onze Grondwet, terwijl we allemaal aanvoelen dat het daar wel in hoort te staan.
Mensenrechtenorganisaties
Hoe kijken mensenrechtenorganisaties daar tegenaan? We gingen op onderzoek uit. Een vertegenwoordiger vertelt ons op persoonlijke titel: ‘Een thuis is een plek waar je welkom bent en waar je je veilig voelt. Het bevindt zich binnen de muren van je woning en achter je voordeur, maar wordt mede bepaald door de inrichting van het blok, de straat, de wijk waar die woning zich bevindt.’
Zorgen voor een thuis
‘De organisatie die ervoor moeten zorgen om een veilig en stabiel thuis te creëren moet zelf ook veilig zijn,’ vertelt een andere woordvoerder. ‘In een veilige en stabiele organisatie voelen medewerkers zich gezien, vrij en uitgenodigd om feedback te leveren of kritische vragen te stellen, en worden ze aangemoedigd om ook op hun eigen handelen te reflecteren. Heldere communicatie- en andere afspraken zijn een voorwaarde. De fysieke inrichting van de organisatie moet hiermee idealiter corresponderen: een mix van privacy en ontmoeting, plezier en ambitie.’
De crux zit dus bij het soort organisaties die ervoor moeten zorgen dat we allemaal een thuis hebben. Maar dat is niet makkelijk volgens een ander contactpersoon: ‘Potentiële hinderpalen zijn ingesleten gewoontes die bijvoorbeeld leiden tot angst om te falen, weerstand tegen verandering, ontbreken van voorbeeldgedrag aan de top, externe prestatiedruk, en financiële of andere randvoorwaardelijke beperkingen.’
Wat nodig is
Welke middelen hebben we nodig hebben om veilige en stabiele woningen te creëren? ‘In de eerste plaats is dat doorleefde kennis van de wensen van bewoners en bewonersopbouw,’ vindt een van de gesproken organisaties. ‘Daarnaast zijn een goed plan en heldere, consistente communicatie hierover nodig en tegelijk een lange adem en de bereidheid te investeren in mensen en middelen.’
Rol GemeentenNL
Bij GemeentenNL vinden we dat een thuis een fundamenteel recht is voor iedereen. Mensenrechtenorganisaties zien een rol voor ons en onze leden weggelegd om dat te bereiken. Of zoals een van de gesprekspartners zegt: ‘Ik kan me goed voorstellen dat die rol bestaat in het analyseren van de noodzakelijke randvoorwaarden, het verzamelen van zowel positieve als negatieve aanstekelijke voorbeelden en het bieden van oefenplaatsen om te ontdekken wat deze informatie kan betekenen voor de eigen organisatie.’